Resultaten onderzoek Vroegsignalering: eerder herkennen en oplossen van problemen
Voor burgers en zzp’ers die verzuimen om belastingaangifte te doen, leiden hoge inschattingen en boetes regelmatig tot (betalings)problemen. Met redelijke schattingen van inkomsten kan de Belastingdienst voorkomen dat mensen een te hoge aanslag krijgen opgelegd. Dit komt naar voren in ons onderzoek naar vroegsignalering van (betalings)problemen bij burgers en zzp’ers.
De inspectie constateert dat binnen de Belastingdienst wel initiatieven gestart worden om mensen met problemen zo vroeg mogelijk in beeld te krijgen, maar dat deze niet altijd van de grond komen. Dat komt door het uitblijven van besluitvorming over de vraag of persoonsgegevens op grond van de AVG gebruikt mogen worden voor vroegsignalering.
Maak redelijke schattingen van inkomsten
De Belastingdienst benadert steeds vaker burgers en zzp’ers die geen aangifte inkomstenbelasting of omzetbelasting hebben gedaan en biedt zo nodig hulp aan. Maar voor diegenen die de Belastingdienst niet bereikt, ook niet na een herinnering en aanmaning, maakt de Belastingdienst een schatting van de inkomsten en stelt op basis daarvan een zogeheten ambtshalve aanslag vast. Om (betalings)problemen te voorkomen, vinden we het belangrijk dat de Belastingdienst redelijke schattingen van inkomsten maakt en die redelijkheid bewaakt. Daarvoor is het nodig dat de dienst goed vastlegt hoe de individuele schattingen tot stand zijn gekomen. Verder vinden we het belangrijk dat de Belastingdienst een passende oplossing zoekt voor de mensen die in het verleden in grote financiële problemen zijn gekomen door te hoge schattingen.
Maatwerk
We zien ook mogelijkheden om problemen te beperken door mensen zo gericht mogelijk uit te nodigen voor het doen van aangifte en door meer maatwerk te bieden bij boetes en bij het verlenen van uitstel van betaling of kwijtschelding. De Belastingdienst mag op grond van de wet geen boetes onder voorwaarden opleggen. De inspectie geeft de wetgever in overweging om samen met de Belastingdienst te verkennen of invoering van voorwaardelijke boetes een waardevolle toevoeging is om maatwerk te bieden. Inspecteur-Generaal Bart Snels: “Mensen hebben zo meer gelegenheid om hun verzuim te herstellen en de ‘bestraffing’ is meer proportioneel. Bovendien biedt het de Belastingdienst meer mogelijkheden tot het bieden van maatwerk.”
Onderzoek mogelijkheden om persoonsgegevens te gebruiken
De inspectie roept de Belastingdienst op om met prioriteit te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om persoonsgegevens te gebruiken voor de dienstverlening zodat mensen met (betalings)problemen zo vroeg mogelijk geholpen kunnen worden. We zien namelijk dat initiatieven op het terrein van vroegsignalering vastlopen of worden belemmerd door het uitblijven van die interne besluitvorming. Op dit moment mogen Belastingdienstmedewerkers bijvoorbeeld geen gebruik maken van een model dat mensen al in een vroeg stadium kan herkennen of ze in de problemen dreigen te komen.